Planlı Eskitme (planned obsolescence)
Biz karı koca belgesel delisiyiz. Evimizde tv yok, reddediyoruz! ve bize sunulanı değil de kendi bilmek, öğrenmek, tatmak, izlemek istediğimizi izlemeyi, dinlemeyi tercih ediyoruz. Yine bugün sepetimize neyi atsak dediğimiz akşamlardan birinde tanıştık bu aslında var olduğunu hep hissetiğimiz kavramın literatür haliyle. Bir belgesel sayesinde!
"Hiç yazıcınız bozuldu mu? Ya da çorabınız kaçtı mı? Peki cep telefonunuzun pili kullanılmaz hale geldi mi? Lambanız patladı mı? Dedelerimizin ninelerimizin evladiyelik ürünleri hala çalışırken neden bizimkiler bozuluyor? Bunun nedeni genelde “Kullanıcı Hatası” olarak lanse edilir. Oysa durum farklı. 53 dakikanızı ayırıp izleyin ve öğrenin. Uyanın!
diyordu belgeselin tanıtımı ve oldukça da ilgi çekiciydi bizim için ve izledik. Gördüklerimize inanamadık desek elbet yalan çünkü hepsi günlük hayatta içerisinden geçtiğimiz yalanlar, kartellerin ayak izleri ve kapitalist devlerin nefesleri!
Naylon kadın çoraplarının ilk üretildikleri zaman araba çekecek güçte olup yine de kaçmadıklarını biliyor muydunuz? Ve mühendislerin çorabı kaçabilir hale getirebilmeye zorlandığını?
İlk üretilen ampullerin yıllarca yandığını, dünyada o ilk ampullerden yüz yaşını dahi kutlamış olanın olduğunu hiç duydunuz mu? Ve sonra bir kartel oluşup tüm üreticilerin 1000 saatten fazla yanmayacak ampul üretmeye zorlandığını.
Yazıcılarınızın yada elektronik eşyalarınızın siz kullanırken hiç bir sebep yokken pat diye durduğu ve bir daha çalışmadığı oldu mu? Servislerin "ooo çok pahalıya mal olur tamiri sen bunun yenisi al" diye sizi yönlendirdiği? İşte tüm bunlara farklı bir açıdan bakmanızı sağlayacak bir belgesel düşünün, size planlı eskitme diye bir endüstriyel tasarım "dahi"liğinden bahsediyor!
Tüket tüket tüket biz üretelim! Al al al satalım satalım satalım!!!
Tamamen bu mantıkla sürekli yeni dizaynlar, tasarımlar vs yoluyla aynı şeyleri evirip çevirip dayanıksız hale getirerek üstelik bizlere satıyorlar! Ninelerimizin dedelerimizin evlerindeki bizden yaşlı çamaşır makinesi hala çalışırken bizim son model arkadaş garanti süresinin dolmasının bir kaç ay sonrası servislik sonra da çöplük oluyor! Bunun sebebi bizim körlemesine tüketim alışkanlıklarımız ve işte sürdürülebilir hayatı benimseyenlerle birlikte bakış açısı yavaş yavaş değişecek ve arz talep durumları etkilenecek inanıyorum!
Bilinçli tüketim önemli! Hayatlarımız üzerinden oynanan oyunlara nasıl alet edildiğimizin ne kadar farkına varırsak o kadar özgürleşiriz!
(Belgeselin tamamını izlemek isterseniz tıklayın)